HASTALIKLAR
16.
KİŞİLİK BOZUKLUKLARI
PARANOİD KİŞİLİK BOZUKLUĞU
Paranoid kişilik bozukluğu olan kişiler sürekli
şüpheci ve genel olarak insanlara güvensizlikle karakterizedir. Sık
olarak düşmanca, huzursuz ve kızgınlardır. Mutaassıp, adaletsizliği
biriktirici, patolojik kıskançlığı olan eş ve kavgacı garip huyları
olan kişilerin paranoid kişilik bozukluğu vardır.
Paranoid kişilik bozukluğunun yaygınlığı %
0,5–2,5’dir. Bozukluğu olan kişiler nadiren tedavi arayışı içine
girerler. Eşi ve iş arkadaşları teşvik edici olduklarında işbirliği
yaparlar ve bundan rahatsızlık duyarlar. Şizofrenik hastaların
yakınları reaktif olarak kontrollerden daha yüksek paranoid kişilik
bozukluğu gösterir. Bozukluk erkeklerde kadınlardan daha yaygındır
ve ailevi geçiş göstermektedir. Azınlıklar, göçmenler ve sağırlar
arasında genel popülasyodan daha yüksek oranda görüldüğüne
inanılmaktadır.
Paranoid kişilik bozukluğunun esas özelliği yaygın ve
erken ergenlikte başlayan ve birçok durumda bulunan diğer insanların
hareketlerini küçültücü ve tehdit edici olarak algılayan haksız
duyarlılıktır. Sık sık, kanıtı mümkün olmaksızın, arkadaşlarının ve
beraberindekilerinin güvenirliğini veya bağlılığını sorgular. Sık
olarak bu gibi kişiler patolojik olarak kıskançtır, eşlerini veya
cinsel partnerlerinin sadakatini kanıtı olmaksızın sorgular.
Hastalar kendi duygularını dışsallaştırır ve
projeksiyon savunmasını kullanırlar, kendilerinin kabul edemediği
düşüncelerini ve dürtülerini başkalarına yönlendirirler.
Bozukluğu olan hastalar afektif olarak kısıtlanmıştır
ve duygusuz görünürler. Gerçekçi ve objektif olmakla kendileriyle
gurur duyarlar, ancak onlar sıcak değildirler, güç ve kıdeme önem
veririler, zayıf hasta sağlıksız göründüklerinde küçümseyici tavır
gösteririler.
Paranoid kişilik bozukluğu bazı kişilerde yaşam boyu
sürer. Bazılarında ise şizofreninin habercisidir. İş ve evlilik
sorunları yaygındır.
Seçilecek tedavi psikoterapidir. Paranoid hastalar
grup psikoterapisi için elverişli değildirler, davranış tedavisinin
zorlayıcılığını da muhtemelen kabullenmezler.
|