Psikoterapinin başarılı bir şekilde ilerleyebilmesi ve etik bir çerçevede yürütülebilmesi için belirli kurallara uyulması gereklidir. Bu kurallar hem terapist hem de danışan açısından önemlidir. İşte psikoterapinin temel kuralları :
Gizlilik ilkesi
- Terapistin sorumluluğu: Psikoterapide konuşulan her şey gizli kalır. Terapist, danışanın paylaştığı bilgileri üçüncü kişilerle paylaşamaz.
- İstisnalar :
- Danışanın kendine veya başkalarına zarar verme riski taşıdığı durumlar.
- Yasal zorunluluklar (örneğin, mahkeme kararı).
- Terapist, bu durumlarda gizlilik ihlalinin nedenini danışana açıklar.
- İstisnalar :
- Danışanın sorumluluğu: Danışan da terapinin güvenliğini korumak adına süreçle ilgili detayları dışarıda paylaşmaktan kaçınmalıdır.
Düzenli katılım ve zamanlama
- Seansların zamanında yapılması: Seanslar belirlenen gün ve saatte başlar. Danışanın, randevu saatine sadık kalması önemlidir.
- Devamsızlık durumları: Danışan, bir seansı iptal etmek zorunda kalırsa bunu terapistine önceden bildirmelidir (genellikle 24 saat öncesinden).
Terapi süreci ve sınırları
- Profesyonel ilişki: Terapist ve danışan arasındaki ilişki, tamamen profesyoneldir. Terapist, danışanı arkadaş, aile üyesi veya romantik partner gibi görmez ve böyle bir ilişki geliştirmez.
- Sınırlar: Terapist, danışanın sınırlarına saygı gösterir ve terapiyi danışanın rızası dışında başka bir yöne çekmez.
- Örneğin, danışan istemediği sürece belirli bir konuyu açmaya zorlanmaz.
Terapötik amaç ve hedef belirleme
- Terapinin başında, terapist ve danışan birlikte terapi sürecinin hedeflerini belirler.
- Bu hedefler, zamanla danışanın ihtiyaçlarına göre güncellenebilir.
- Danışanın terapi sürecine aktif katılım göstermesi beklenir.
Saygı ve empati
- Terapistin yaklaşımı: Terapist, danışana yargılayıcı olmadan, empati ve saygıyla yaklaşır.
- Danışanın tutumu: Danışanın da terapiste karşı saygılı olması ve süreç boyunca açık, dürüst bir şekilde iletişim kurması önemlidir.
Ücret ve finansal şeffaflık
- Terapistin ücretlendirme politikası baştan açık bir şekilde danışana bildirilir.
- Ödeme koşulları, seans ücretleri ve iptal durumlarındaki prosedürler netleştirilmelidir.
- Danışan, terapi ücretini zamanında ödemekle yükümlüdür.
Etik ve mesleki kurallar
- Terapistler, meslek etiği ve yasal düzenlemelere uymak zorundadır.
- Terapist, kendi yeterlilik alanı dışında bir durumla karşılaştığında danışanı uygun bir uzmana yönlendirir.
- Terapist, danışana zarar verebilecek yöntemlerden kaçınır.
Açıklık ve geri bildirim
- Danışan: Terapiden beklentilerini, hissettiklerini ve süreçte yaşadığı zorlukları açıkça ifade etmelidir.
- Terapiden memnun değilse, terapistine bunu dile getirebilir.
- Terapist: Sürekli olarak danışanın ilerlemesini değerlendirir ve gerekirse süreçte değişiklikler önerir.
Süreklilik ve bağlılık
- Terapinin etkili olabilmesi için düzenli katılım ve süreklilik önemlidir.
- Danışanın süreci yarıda kesmek istediği durumlarda, terapist bu kararı anlamaya çalışır ve sonlandırma sürecini planlar.
Terapötik yöntemlerin bilgilendirilmesi
- Terapist, danışanın ihtiyaçlarına uygun terapi yöntemlerini seçer ve bu yöntemler hakkında danışanı bilgilendirir.
- Terapinin türü ve nasıl işleyeceği konusunda danışan onayı alınır.
Danışanın hakları
- Danışan, istediği zaman terapistini değiştirme hakkına sahiptir.
- Terapinin herhangi bir aşamasında, seansları sonlandırma veya ara verme kararı alabilir.
Profesyonellik
- Terapist, kişisel sorunlarını terapi sürecine yansıtmaz ve profesyonel duruşunu korur.
- Terapist, danışanın bağımsızlığını teşvik eder ve danışanın kendi kararlarını almasına olanak sağlar.
Sonuç
Psikoterapinin temel kuralları, sürecin güvenli, etkili ve etik bir şekilde ilerlemesini sağlamak içindir. Bu kurallar, terapist ve danışan arasındaki ilişkinin sağlam bir zemine oturmasını ve terapinin beklenen sonuçlara ulaşmasını kolaylaştırır. Her iki tarafın da bu kurallara uyması, terapi sürecinin başarılı olmasında önemli bir rol oynar.