 |
HASTALIKLAR
17. KLİNİK İLGİ ODAĞI
OLABİLECEK DİĞER DURUMLAR
-
Psikosomatik Bozukluklar
Psikosomatik tip zihin ve bedenin ve bunlar arasındaki
ilişkinin bütünlüğünü vurgular. Genelde, bütün hastalıkların gelişiminde
psikolojik faktörlerin önemli olduğu kanısı vardır.
-
Psikojenik Kardiyak Hastalık; Bazı hastaların kalp
hastalığı olmasa da kalp hastalığını telkin eden belirtilerden
yakınırlar. Kalpleriyle ilgili hastalık endişeleri ve abartılmış kalp
hastalığı korkuları gösterirler. Pek çok hasta, genellikle
nörosirkülatuvar asteni olarak da adlandırılan hastalık gibi tanımlanmış
sendromdan yakınırlar.
Nörosirkulatuvar asteni ilk kez 1871’ de Jacob M. DaCosta
tarafından tanımlanmış ve irritabl kalp olarak adlandırılmıştır. 20’ye
yakın adı vardır: Efor sendromu, DaCosta Sendromu, kardiyak nöroz,
vazoregulatuvar asteni, hiperkinetik kalp sendromu ve
hiperdinamik-adrenerjik sirkulatuvar durum gibi.
Belirtiler genellikle ergenlik döneminde veya 20’ li
yaşların başlarında başlayacağı gibi, orta yaşlarda da başlayabilir. Bu
belirtiler kadınlarda erkeklere oranla iki kat daha sık görülür ve
yineleyici akut alevlenmelerle kronik seyir gösterir.
-
Baş ağrıları; Baş ağrıları en sık görülen bir nörolojik
semptomdur ve tıbbi yakınmalar içinde en yaygın olanıdır. Baş
ağrılarının çoğu belli bir organik hastalıkla ilişkili değildir.
Anksiyete ve depresyon gibi birçok psikiyatrik bozuklukta da baş ağrısı
genellikle göze çarpan bir semptomdur.
-
Migren (Vasküler) Başağrıları; Migren (vasküler) baş
ağrıları yineleyici baş ağrıları ile karakterize paroksismal bir
bozukluktur, görsel ve gastrointestrinal bozukluklar birlikte
görülebilir/görülmeyebilir. Muhtemelen kraniyal dolaşımda fonksiyonel
bozukluk sonucu oluşur.
Hastaların 2/3’ ünün ailesinde benzer bozukluk öyküsü
vardır. Aşırı kontrollü ve mükemmeliyetçi obsesyonel kişilikler, öfkeyi
bastıran ve migrene genetik olarak yatkın olanlar şiddetli özgül olmayan
emosyonel çatışma ve stres altında bu tip baş ağrıları geliştirirler.
-
Gerilim ( Kas kasılması) Başağrıları; can sıkıcı, acı
veren ağrı sıklıkla suboksipital olarak başlar, bütün başa yayılabilir
ve bazen başı sıkan bant şeklinde hissedilir. Baş dokunmayla hassas
olabilir ve migrenin tersine ağrı genellikle iki taraflıdır, prodromal
olarak bulantı ve kusma görülmez. Başlangıç sıklıkla bir çalışma gününün
sonuna veya akşamın erken saatlerine doğrudur, muhtemelen kişi stresli
iş baskılarından uzaklaştıktan sonra gevşemeye çalıştığında ve somatik
durumlar üzerinde odaklandığında görülür. Gerilim baş ağrıları emosyonel
stres dönemleri boyunca toplumun yaklaşık %80’in de çeşitli derecelerde
görülebilir. Anksiyete ve depresyon sıklıkla baş ağrılarıyla
birliktedir. Oldukça yarışmacı, A tipi kişilikler genellikle bu
bozukluğa yatkındırlar.
-
Premenstrüel Disforik Bozukluk; premenstrüel disforik
bozukluk ya da premenstrüel sendrom (PMS) menstrüel siklüse paralel
olarak duygudurum da ve genel fizik ve psikolojik iyilik hissinde
sıklıkla sübjektif değişikliklerle belirlenir. Belirtiler genellikle
ovulasyondan sonra başlar, giderek artar ve menstruasyonun başlamasından
yaklaşık 5 gün önce maksimum yoğunluğa ulaşır.
-
Menapozal Distres; menapoz doğal fizyolojik bir olaydır.
Menstrüel periyotların 1 yıl boyunca görülmemesi sonucu menapozun
varlığı kabul edilir. Genellikle adetler son 2–5 yıl boyunca değişiklik
gösterir. Menapoza girme yaşı 48–55 arasında, ortalama 51,4 yıldır.
Menapoz overlerinin cerrahi olarak alınmasından hemen
sonrada görülür.
Anksiyete, yorgunluk, gerginlik, emosyonel labilite,
irritabilite, depresyon, baş dönmesi ve uykusuzluk gibi birçok
psikolojik semptomun menapozla ilgisi vardır.
Fiziksel belirti ve semptomlar arasında gece terlemeleri,
yüz kızarmaları ve sıcak basmaları görülür. Sıcak basması, vücut
yüzeyinde veya içinde ani olarak sıcak algılanması ve birlikte renk
değişikliği ve terleme görülmesidir. Sıcak basmasının sebebi
bilinmemektedir. Luteinizan hormonun dalgalı olarak salgılanmasıyla
ilişkili olabileceği düşünülmüştür.
Daha önce psikolojik sorun yaşayan kadınlar, düşük benlik
saygısı ve azalmış yaşamsal doyumu olanlar menapoz döneminde sorunlara
duyarlı olabilirler. Bir kadının menapoza verdiği tepki, gebelik ve
puberte gibi yaşamının önemli dönemlerinde verdiği tepkilere paralellik
gösterir.
-
Kanser
Hastalar kanser olduklarını öğrendiklerinde, ölüm,
görünümün bozulacağı ve yeti yitimi korkusu; terk edilme ve
bağımsızlığın kaybı korkusu; ilişkilerin, işlevsel rolün ve mali durumun
bozulacağı korkusu; yadsıma, anksiyete, öfke ve suçluluk duyguları gibi
psikolojik tepkiler gösterirler.
Kanser hastalarının yaklaşık yarısında ruhsal bozukluklar
görülür. En geniş grubu uyum bozuklukları (%68) oluştururken, majör
depresif bozukluk (%13) ve delirium (%8) ondan sonra en sık görülen
tanılardır.
Kanserde kullanılan en yaygın tıbbi tedaviler radyasyon
ve ilaçlar (kemoterapi)dır.
-
Deri Hastalıkları
Psikomatik deri hastalıkları içinde çok farklı cilt
değişiklikleri görülür. Emosyonel faktörler, cilt bozukluklarının ortaya
çıkışında, alevlenmesinde, tedaviye yanıtta ve prognozda önemlidir.
|
|