/ Kategori Genellikle İlk Kez Bebeklik, Çocukluk ya da Ergenlik Döneminde Tanısı Konan Bozukluklar

Dikkat Eksikliği ve Yıkıcı Davranış Bozuklukları

  • Dikkat Eksikliği/Hiperaktivite Bozukluğu
    Dikkat Eksikliği/Hiperaktivite Bozuklukğu DSM-IV-TR Tanı Ölçütleri

    1. Aşağıdakilerden (1) ya da (2) vardır:aşağıdaki dikkatsizlik semptomlarından altısı (ya da daha fazlası) en az 6 ay süreyle, uyumsuzluk doğurucu ve gelişim düzeyine göre aykırı bir derecede sürmüştür:
      1. Dikkatsizlik
        1. çoğu zaman dikkatini ayrıntılara veremez ya da okul ödevlerinde, işlerinde ya da diğer etkinliklerde dikkatsizce hatalar yapar
        2. çoğu zaman üzerine aldığı görevlerde ya da oynadığı etkinliklerde dikkati dağılır
        3. doğrudan kendisine konuşulduğunda çoğu zaman dinlemiyormuş gibi görünür
        4. çoğu zaman yönergeleri izlemekte ve okul ödevlerini, ufak tefek işleri ya da işyerindeki görevlerini tamamlayamaz (karşıt olma bozukluğuna ya da yönergeleri anlayamamaya bağlı değildir)
        5. çoğu zaman üzerine aldığı görevleri ve etkinlikleri düzenlemekte zorluk çeker
        6. çoğu zaman sürekli mental çabayı gerektiren görevlerden kaçınır, bunları sevmez ya da bunlarda yer almaya karşı isteksizdir.
        7. Çoğu zaman dikkati dış uyaranlarla kolaylıkla dağılır
        8. Günlük etkinliklerinde çoğu zaman unutkandır
        9. aşağıdaki hiperaktivite-impulsivite semptomlarından altısı (ya da daha fazlası) en az 6 ay süreyle uyumsuzluk doğurucu ve gelişim düzeyine göre aykırı bir derecede sürmüştür:
      2. Hiperaktivite
        1. çoğu zaman elleri, ayakları kıpır kıpırdır ya da oturduğu yerde kıpırdanıp durur
        2. çoğu zaman sınıfta ya da oturması beklenen diğer durumlarda oturduğu yerden kalkar
        3. çoğu zaman uygunsuz olan durumlarda koşuşturup durur ya da sağa sola tırmanır (ergenlerde ya da erişkinlerde öznel huzursuzluk duyguları ile sınırlı olabilir)
        4. çoğu zaman, sakin bir biçimde, boş zamanları geçirme etkinliklerine katılma ya da oyun oynama zorluğu vardır
        5. çoğu zaman hareket halindedir ya da sanki bir motor takılıymış gibi davranır
        6. çoğu zaman çok konuşur
      3. İmpulsivite (Dürtüsellik)
        1. çoğu zaman sorulan soru tamamlanmadan önce cevabını yapıştırır
        2. çoğu zaman sırasını bekleme güçlüğü vardır
        3. çoğu zaman başkalarının sözünü keser ya da yaptıklarının arasına girer (örn. başkalarının konuşmalarına ya da oyunlarına burnunu sokar)
    2. İşlevsel bozulmaya yol açmış olan bazı hiperaktif-impulsif semptomlar ya da dikkatsizlik semptomları 7 yaşından önce de vardır.
    3. İki ya da daha fazla ortamda semptomlardan kaynaklanan bir işlevsel bozulma vardır (örn. okulda [ya da işte] ve evde).
    4. Toplumsal, okuldaki ya da mesleki işlevsellikte klinik açıdan belirgin bir bozulma olduğunun açık kanıtları bulunmalıdır.
    5. Bu semptomlar sadece bir Yaygın Gelişimsel Bozukluk, Şizofreni ya da diğer bir Psikotik Bozukluğun gidişi sırasında ortaya çıkmamaktadır ve başka bir mental bozuklukla daha iyi açıklanamaz (örn. Duygudurum Bozukluğu, Anksiyete Bozukluğu, Dissosiyatif Bozukluk ya da bir Kişilik Bozukluğu).
  • Başka Türlü Adlandırılamayan Dikkat Eksikliği/Hiperaktivite Bozukluğu
    Başka Türlü Adlandırılamayan Dikkat Eksikliği/Hiperaktivite Bozukluğu DSM-IV-TR Tanı Ölçütleri
    Bu kategori Dikkat Eksikliği/Hiperaktivite Bozukluğu için tanı ölçütlerini karşılamayan, belirgin dikkatsizlik ya da hiperaktivite-impulsivite semptomları olan bozukluklar içindir. Örnekleri arasında şunlar vardır:

    1. Semptomları ve bozukluğu, Dikkat Eksikliği/Hiperaktivite Bozukluğu, Dikkatsizliğin Önde Geldiği Tip için tanı ölçütlerini karşılayan ancak başlangıç yaşı 7 ya da daha sonra olan kişiler
    2. Dikkatsizlikle giden belirgin bir klinik bozulması olan ve semptom örüntüsü bu bozukluğun tanı ölçütlerini tam karşılamayan, ancak ağır ve tembel olma, hayallere dalıp gitme ve hipoaktivite ile belirli bir davranış örüntüsü olan kişiler
  • Davranım Bozukluğu
  • Davranım Bozukluğu DSM-IV-TR Tanı Ölçütleri
    1. En azından bir tanı ölçütünün son 6 aydır bulunmadı koşuluyla aşağıdaki tanı ölçütlerinden üçünün (ya da daha fazlasının) son 12 aydır bulunuyor olması ile kendini gösteren, başkalarının temel haklarına saldırıldığı ya da yaşa uygun başlıca toplumsal değerlerin ya da kuralların hiçe sayıldığı, yineleyici bir biçimde ya da sürekli olarak görülen bir davranış örüntüsü:
      1. İnsanlara ve hayvanlara karşı saldırganlık
        1. çoğu zaman başkalarına kabadayılık eder, onlara gözdağı verir ya da onların gözünü korkutur
        2. çoğu zaman kavga-dövüş başlatır
        3. başkalarının ciddi bir biçimde fiziksel olarak yaralanmasına neden olacak bir silah kullanmıştır (örn. değnek, taş, kırık şişe, bıçak, tabanca)
        4. insanlara karşı fiziksel olarak acımasız davranmıştır
        5. hayvanlara karşı fiziksel olarak acımasız davranmıştır
        6. başkasının gözü önünde çalmıştır, kapkaççılık (örn. saldırıp soyma, çanta kapıp kaçma, göz korkutarak alma, silahlı soygun)
        7. birisini cinsel etkinlikte bulunması için zorlamıştır
      2. Eşyalara (mala) zarar verme
        1. ciddi hasarlar vermek amacıyla isteyerek yangın çıkarmıştır
        2. isteyerek başkalarının malına mülküne zarar vermiştir (yangın çıkarma dışında)
      3. Aldatma ya da hırsızlık
        1. bir başkasının evine, binasına ya da arabasına zorla girmiştir
        2. bir şey elde etmek, bir çıkar sağlamak ya da yükümlülüklerinden kaçmak için çoğu zaman yalan söyler (yani başkalarını “atlatır”)
        3. hiç kimse görmeden değerli şeyler çalmıştır (örn. kırmadan ve içeri girmeden mağazalardan mal çalma; sahtekarlık)
      4. Kuralları ciddi bir biçimde bozma (ihlal etme)
        1. 13 yaşının öncesinden beri ailenin yasaklarına karşın çoğu zaman geceyi dışarıda geçirmektedir.
        2. Anababasının ya da onların yerini tutan kişilerin evinde yaşarken en az iki kez geceleyin evden kaçmıştır (ya da uzun bir süre geri dönmemişse bir kez)
        3. 13 yaşının öncesinden beri çoğu zaman okuldan kaçmıştır
    2. Bu davranış bozukluğu toplumsal, okuldaki ya da mesleki işlevsellikte klinik açıdan önemli derecede bozulmaya neden olur.
    3. Kişi, 18 yaşında ya da daha ileri bir yaşta ise Antisosyal Kişilik Bozukluğunun tanı ölçütlerini karşılamamaktadır.
  • Karşıt Olma – Karşı Gelme Bozukluğu
    Karşıt Olma-Karşı Gelme Bozukluğu DSM-IV-TR Tanı Ölçütleri

    1. En az 6 ay süren, bu sırada aşağıdakilerden dördünün (ya da daha fazlasının) bulunduğu bir negativistik, hostil ve karşı gelme davranışının örüntüsü:
      1. sık sık hiddetlenir (huysuzlaşır)
      2. sık sık büyükleriyle tartışmaya girer
      3. büyüklerinin isteklerine ya da kurallarına uymaya çoğu zaman etkin bit biçimde karşı gelir ya da bunları reddeder
      4. çoğu zaman, isteyerek, başkalarını kızdıran şeyler yapar
      5. kendi yaramazlıkları için çoğu zaman başkalarını suçlar
      6. çoğu zaman içerlemiş, kızgın ve güceniktir
      7. çoğu zaman kincidir ve intikam almak ister
    2. Bu davranış bozukluğu toplumsal, okuldaki ya da mesleki işlevsellikte klinik açıdan önemli derecede bozulmaya neden olur.
    3. Bu davranışlar sadece bir Psikotik Bozukluk ya da Duygudurum Bozukluğunun gidişi sırasında ortaya çıkmamaktadır.
    4. Davranım Bozukluğu için tanı ölçütlerini karşılamamaktadır, kişi 18 yaşında ya da daha ileri yaşta ise Antisosyal Kişilik Bozukluğu için tanı ölçütlerini karşılamamaktadır.
  • Başka Türlü Adlandırılamayan Yıkıcı Davranış Bozukluğu
    Başka Türlü Adlandırılamayan Yıkıcı Davranış Bozukluğu DSM-IV-TR Tanı ÖlçütleriBu kategori, Davranım Bozukluğu ya da Karşıt Olma-Karşı Gelme Bozukluğu için tanı ölçütlerini karşılamayan davranım ya da karşıt olma-karşı gelme davranışlarıyla belirli bozukluklar içindir. Sözgelimi, ne Karşıt Olma-Karşı Gelme Bozukluğu için, ne de Davranım Bozukluğu için tanı ölçütlerini tam karşılamayan, ancak klinik açıdan önemli derecede bir bozulmanın olduğu klinik görünümleri kapsar.

Bundan sonra ne okuyabilirsiniz?

Dışa Atım Bozuklukları
İletişim Bozuklukları
Mental Retardasyon (Zeka Geriliği)