Bulucusu, Aaron Beck’e göre bilişsel terapi, “ kişinin duygulanım ve davranışının genellikle dünyayı yapılandıran şekliyle belirlendiği alttaki kuramsal mantığa dayanır.”
Bilişsel terapi, tedavi amaçlarına ulaşmak için hasta ile terapist arasında etkin işbirliğini kullanan kısa süreli yapılandırılmış tedavidir. Şimdiki sorunlara ve çözümlerine yönelir. Tedavi grup yöntemlerini de kullanmasına karşın genellikle bireysel temelde yürütülür. Terapi ilaçlarla birliktede kullanılabilir. Bilişsel terapi başlıca depresif bozukluklarda (özkıyım düşüncesi olsun olmasın) uygulanmaktadır; ayrıca panik bozukluğu, obsesif kompulsif bozukluk, paranoid kişilik bozukluğu ve somatoform bozukluklar gibi durumların tedavisinde kullanılır.
Tüm terapi nispeten kısa olup yaklaşık 25 hafta kadar sürebilir. Terapistler dışarıya sıcak ilişkiler göstermeli, her bir hastanın yaşam deneyimi anlamalı ve gerçekten kendileri ve hastaları ile samimi ve dürüst olmalıdırlar.