Monoamino oksidaz inhibitörleri (MAOI) ana olarak depresif bozuklukların tedavisinde tercih edilir ve diğer antidepresan ilaçlarla ( örneğin; trisiklikler, serotonin geri alım inhibitörleri) eşdeğer etkinlikte olduğu kabul edilir. MAOI’ler diğer antidepresanlardan daha az kullanılmaktadır, çünkü tiraminin hipertansiyon krizinden korumak için diet kısıtlaması gerekmektedir.
MAOI’ lerinin endikasyonları trisiklik ve tetrasiklik ilaçlarla aynıdır. MAOI’ ler özellikle agorafobili panik atakta, posttravmatik stres bozukluğu, yeme bozuklukları, sosyal fobi ve ağrı bozukluklarında etkilidir. Bazı yazarlar, hipersomni, hiperfaji, anksiyete, vejatatif bulguların olması ile karakterize atipik depresyonda MAOI’lerinin trisikliklere tercih edilebileceğini belirtmişlerdir.
MAOI’lerin en yaygın yan etkileri ortostatik hipotansiyon, kilo alımı ödem, cinsel disfonksiyonlar ve uykusuzluktur. MAOI’lerin nadir bir yan etkisi de an fazla tranilsipromin ile birlikte görülen, tiramin alımı ile ilgisi olmayan ilacın ilk kez alımından sonra ortaya çıkan spontan hipertansiyon krizleridir. Bir MAOI’ den diğerine geçiş yapıldığında klinisyen dozu yavaşça azaltarak düşmeli ve ikinci ilaç başlamadan en az 10–14 gün önce birinci ilaç kesilmelidir. Paresteziler MAOI’lerin neden olduğu piridoksin eksikliğine sekonder olabilir, bu da 50–150 mg/gün ağızdan verilen piridoksin ile tedavi edilebilir. MAOI’ler özellikle Bipolar tip I hastalarda depresyondan maniye geçiş olmasına veya şizofrenik hastalarda psikotik dekompansasyona neden olabilir. Teratojenik olduğuna dair veriler minimal olmasına rağmen gebelikte kullanılması kontraendikedir. MAOI’ler emziren kadınlarda kullanılmamalıdır, çünkü anne sütüne geçmektedir.
Tiramine bağlı hipertansiyon krizi; Nonselektif MAOI alan hastalar tiraminden zengin yiyecekler aldığında ölümcül (örneğin; serebrovasküler hastalık) olabilecek hipertansif krize neden olabilmektedir. Hastalar arı sokmasının da hipertansif krize yol açacağı konusunda uyarılmalıdırlar. Mekanizma MAOI’nın gastrointestiral sistemde inhibe edilmesi sonucu, tiraminin emiliminin artması ve bununda genel dolaşımda pressör etki göstermesindendir. Hastalar MAOI alırken tiraminden zengin yiyecekleri almamaları konusunda uyarılmalıdır ve ilacı kestikten sonra en az 15 gün daha enzim vücutta tekrar oluşana kadar diyete devam etmeleri gerektiği konusunda bilgilendirilmelidir. Moklobemid ve brofaramin gibi RIMA alan hastalarda tiramine bağlı hipertansiyon krizi riski düşmektedir. Hipertansiyon krizin prodromal bulguları ve belirtileri; başağrısı, boyun katılığı, terleme, bulantı ve kusmadır. Bu bulgu ve belirtiler gelişirse hastaya acil ilaç tedavisi uygulanmalıdır.
Doz aşımında yaklaşımlar; MAOI ile ortaya çıkan intoksikasyonlar aijtasyon ile başlayıp komaya kadar görülebilen, hipertermi, hipertansiyon, takipne, taşikardi, pupillerin genişlemesi ve derin tendon reflexlerinde hiperaktivite gibi belirtilerinde eşlik ettiği klinik tablolar şeklinde görülür. İstemsiz hareketler özellikle yüzde ve çenede olabilir. Toksisite belirtileri olmadan önce ilacın alımından en az 1–6 saat sonrasına kadar semptomsuz bir periyod vardır. İdrarın asitleştirilmesi genellikle MAOI’ nin atılımı hızlandırır, bazen de dializ gerekebilir. Nifedipine (procardia), fentolamin veya klorpromazin eğer hipertansiyon sorunu olursa yararlı olabilir.
İlaç etkileşimleri; MAOI alan hasta, kendisini diğer hastalıklar için tedavi eden doktorlara bilgi vermesi konusunda uyarılmalıdırlar. SSRI’lar ve kloimipramin (anafranil) gibi serotonerjik ilaçlarla birlikte kullanıldığında serotonerjik sendromun ortaya çıktığı görülebilir bu nedenle bu ilaçalrın kombinasyonundan kaçınılmalıdır. Serotonin sendromu; tremor, hipertonisite, myoklonus ve otonomik belirtiler ile başlayıp hallüsinözis, hipertermi ve hatta ölüm ile sonuçlanabilir.
MAOI’ler laboratuar sonuçlarıyla da desteklenen kan şekerinin düşmesine neden olabilir.